Współczesne formy utrwalania zwyczaju

Zwyczaj wysypywania wzorów piaskiem przetrwał do dziś na Kujawach dzięki różnym działaniom podejmowanym od połowy lat 60. XX. wieku do czasów współczesnych przez placówki kulturalne naszego regionu włączające się w podtrzymywanie i promowanie lokalnych tradycji. Stał się on jednym z charakterystycznych i rozpoznawalnych elementów kultury Kujaw. Oderwany jednak od swojego pierwotnego kontekstu i funkcji, uległ teatralizacji również ze względu na jego miejsce, jak i całą oprawę. Pokazy zwyczaju są aranżowane zwykle w muzeach lub nawet w przestrzeni miejskiej. Artystki sypiące piaskowe wzory często noszą odświętny strój kujawski, akcentując tym samym swoją przynależność regionalną. Przykładem jest rodzina hafciarki i poetki ludowej Zofii Szmajdy-Mierzwickiej, w której tradycje kujawskie do dziś są kultywowane i były przekazywane z pokolenie na pokolenie. Pani Zofia, mimo swojego sędziwego wieku, bierze chętnie udział w pokazach wysypywania piaskowych wzorów razem z córką Różą i wnuczką Anitą, które zafascynowane tą sztuką, uczyły się jej od dziecka.

Prezentacje wysypywania piaskowych wzorów towarzyszą wielu imprezom folklorystycznym odbywającym się m.in. w Muzeum Etnograficznym im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu, w Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku czy na Festiwalu Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej.

Konkursy na Kujawskie sypanie piaskiem są organizowane regularnie od 1998 roku przez Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Przedczu (woj. wielkopolskie). Biorą w nich udział nie tylko dorośli, ale też dzieci i młodzież. Do konkursu coraz częściej przystępują także mieszkańcy Wielkopolski z terenów sąsiadujących z Kujawami. Najmłodsi kontynuatorzy zwyczaju mogą też doskonalić swoje umiejętności na warsztatach uczących sypania piaskowych wzorów organizowanych przez tę placówkę.

Ta dawna forma zdobnictwa ludowego ze względu na swoją wizualną atrakcyjność cieszy się coraz większą popularnością wśród współczesnych widzów pokazów i konkursów, które dają im możliwość aktywnego uczestnictwa poprzez tworzenia własnych kompozycji piaskowych. Została doceniona przez zaliczenie jej do unikalnych elementów dziedzictwa niematerialnego Kujaw, które należy utrwalać i promować celem kształtowania poczucia tożsamości regionalnej, będącej istotnym składnikiem naszej kultury narodowej.

Sypanie wzorów piaskiem. Współczesność
Toruń, Przedecz,  2017 r.
realizacja: B. Olszewska, B. Oleszek, 4:30 min